Na placu budowy drogi ekspresowej S19 między Rzeszowem a Babicą trwa montaż maszyny TBM, która w tym roku rozpocznie drążenie pierwszego na Podkarpaciu tunelu. „Karpatka” złożona jest już w 65 procentach.
Zdjęcia: GDDKiA Rzeszów
Po wyzwaniu, jakim był transport sprowadzonej na promach z Hiszpanii „Karpatki” (tak maszynę ochrzcili internauci, niektórzy nazywają ją też „kretem”), nadszedł czas na jej montaż z pomocą dwóch żurawii gąsienicowych o udźwigu 650 i 300 t.
– Teraz oba wykorzystano do zamontowania 400-tonowej tarczy skrawającej – poinformowała Joanna Rarus z rzeszowskiego oddziału Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, która jest inwestorem budowy S19 między Rzeszowem a Babicą.
– To ważny dla nas moment. To jeden z kamieni milowych, jakie podejmujemy, aby z zrealizować ten imponujący kontrakt – mówi Antonio de Barba, kierownik budowy tunelu.
Średnica maszyny wynosi 15,16 m, ma ona zainstalowanych 471 narzędzi do wiercenia. TBM (ang. Tunnel Boring Machine) będzie drążyć na głębokości ponad 100 metrów, a jej maksymalny nacisk wynosi 317 ton.
– Prędkość wiercenia wyniesie maksymalnie 65 mm/minutę. 11,5 dnia potrwa wydrążenie i zabezpieczenie prefabrykatami 100 m tunelu, a wykonanie kilometra zajmie ok. czterech miesięcy – wyjaśnia Joanna Rarus. Dziennie maszyna będzie zużywać średnio 87 MWh.
Kolejnym krokiem w składaniu „Karpatki” będą montaż suwnic, instalacji elektrycznych i hydraulicznych. Plan GDDKiA zakłada, że drążenie tunelu rozpocznie się w trzecim kwartale br., a zakończy w drugiej połowie 2025 r.
Tunel
Tunel o długości 2255 m składał się będzie z dwóch naw, które zostaną połączone 15 przejściami poprzecznymi oraz dodatkowym przejazdem awaryjnym. Każda nawa będzie miała po dwa pasy ruchu oraz dodatkowy pas awaryjny.
Za sprowadzenie maszyny do drążenia tunelu na odcinku S19 Rzeszów Południe – Babica są odpowiedzialne dwie firmy: hiszpańska Acciona oraz Mostostal Warszawa, generalni wykonawcy tego odcinka „ekspresówki”.
TBM, drążąc podziemny obiekt, jednocześnie będzie układać jego obudowę z pierścieni (tubingów), na które składają się prefabrykowane elementy żelbetowe.
Hala prefabrykacji tubingów
Produkcja tzw. tubingów odbywa się w hali na placu budowy w Lutoryżu, gdzie docelowo będzie Miejsce Obsługi Podróżnych. Wyposażona jest w linię, cztery suwnice (największa ma udźwig 60 t) i węzeł betoniarski. Tubingi stanowią rodzaj cylindrycznej obudowy tunelu wykonanej z żelbetu. Połączone, tworzą pierścień.
Cykl produkcji prefabrykatu od przygotowania formy do rozformowania gotowego elementu trwa około 8-9 godzin (to czas wraz z dojrzewaniem betonu). Tak krótki czas wytworzenia elementu uzyskuje się dzięki komorze naparzania, w której element przebywa 6-8 godzin.
W przypadku tunelu w Babicy, na obudowę wykorzystanych zostanie przeszło 2230 pierścieni (jeden składa się z 10 elementów), do wyprodukowania których zostanie zużyte blisko 118 tys. m3 betonu.
Według założeń dzienna średnia wydajność to 50 segmentów, czyli pięć pełnych pierścieni – 10 m bieżących tunelu. Do wytworzenia jednego pierścienia składającego się z 10 prefabrykatów potrzeba 53 m3 betonu, a jego dzienne zużycie to średnio 270 m3.
Waga jednego pełnego pierścienia obudowy tunelu to około 132 t, a jednego segmentu/tubingu to 14 t. Pierścienie są wytwarzane z betonu C50/60, a przy przejściach poprzecznych z betonu wyższej klasy C60/75.
Zakres prac
Prace na odcinku S19 Rzeszów Płd. – Babica rozpoczęły się w kwietniu 2022 r. Odhumusowano już niemal cały plac budowy, prowadzone są roboty ziemne i prace przy obiektach inżynierskich.
Wybudowany zostanie nowy, ponad 10-kilometrowy odcinek drogi ekspresowej, która będzie miała po dwa pasy ruchu w obu kierunkach. Powstanie też węzeł Babica (typu „trąbka”) w pobliżu skrzyżowania DK19 z DW988.
Oprócz ponad 2-kilometrowego tunelu, powstanie sześć estakad, dwa wiadukty nad S19, przejazd nad linią kolejową wzdłuż DK19, trzy przejścia dla zwierząt i jeden przejazd pod „ekspresówką”. Wybudowane zostanie również Centrum Zarządzania Tunelem.
Inwestycja obejmuje także budowę dwóch Miejsc Obsługi Podróżnych (MOP) Lutoryż oraz dwa lądowiska dla śmigłowców Lotniczego Pogotowia Ratunkowego (na MOP Lutoryż w kierunku Rzeszowa i przy Centrum Zarządzania Tunelem).
Budowa tego fragmentu S19 pochłonie ponad 2,230 mld zł. Prace mają się zakończyć w połowie 2026 roku.
Via Carpatia
S19 jest częścią szlaku Via Carpatia, łączącego Europę Północną i Południową. W Polsce trasa ta będzie miała ok. 700 km. Droga przebiega przez 5 województw – Podlasie, Warmię i Mazury, Mazowsze, Lubelskie i Podkarpacie (Lublin jest już połączony z Rzeszowem).
Na Podkarpaciu S19 będzie miała ok. 169 km. Dotychczas oddano do ruchu prawie 82 km (odcinki: Lasy Janowskie – Rzeszów Południe).
oprac. (ram)
redakcja@rzeszow-news.pl
