Dla wielu mieszkańców Rzeszowa wizja oddawania butelek w sklepie to powrót do czasów dzieciństwa. Już 1 października br. ten sentymentalny obraz ma się stać rzeczywistością. Wtedy startuje ogólnopolski system kaucyjny, którego celem jest zmiana naszych codziennych nawyków i recykling.
Resort Klimatu i Środowiska informuje, że branża i operatorzy systemu kaucyjnego wkraczają w decydującą fazę przygotowań do startu. Sklepy, producenci i gminy szykują się do wdrożenia nowych zasad.
Kaucja – co i za ile?
Nowy system kaucyjny startuje – teoretycznie – już od 1 października br. Obejmie trzy rodzaje opakowań: butelki plastikowe do 3 litrów, metalowe puszki do 1 litra oraz, od 1 stycznia 2026 r., szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra.
Kaucja za opakowanie plastikowe i metalowe wyniesie 50 groszy, zaś za szklaną butelkę 1 złoty.
Zgodnie z przepisami, duże sklepy, o powierzchni powyżej 200 m kw., będą zobowiązane do przyjmowania pustych opakowań i zwrotu kaucji. Co ważne, zwrot ten będzie następował bez konieczności okazywania paragonu. Mniejsze sklepy będą pobierać kaucję, ale ich udział w systemie odbioru opakowań będzie dobrowolny.
Butelkomat na parkingu
Wprowadzenie systemu kaucyjnego wiąże się z wieloma wyzwaniami, o czym świadczy sprzeciw Naczelnej Izby Aptekarskiej, która nie chce zbierać opakowań.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapewnia jednak, że ustawa nie przewiduje żadnych wyjątków, a apteki o powierzchni handlowej powyżej 200 m kw., często usytuowane w galeriach handlowych, mogą wywiązać się z obowiązku, stawiając butelkomat na… parkingu.
Wielka kampania w mediach
Żeby ułatwić start systemu, Ministerstwo Klimatu i Środowiska uruchomiło szeroką kampanię informacyjną o wartości 10 mln zł. We wrześniu pojawią się spoty w telewizji, a w październiku reklamy w kinach i Internecie. Prowadzona będzie także płatna kampania w mediach społecznościowych, a do gmin i szkół trafią specjalne materiały.
Celem tych działań jest zmniejszenie ilości śmieci w lasach i parkach oraz zwiększenie poziomu recyklingu. Jak podkreśliła wiceminister Anita Sowińska, system ma pokazać społeczeństwu, że surowce mają swoją wartość, a nieodebrana kaucja zostanie przeznaczona na finansowanie systemu kaucyjnego.
System, który działał za PRL-u
System kaucyjny w PRL był, patrząc z obecnej perspektywy, skuteczny. Obejmował tylko butelki szklane (plastik i aluminium były marzeniem, np. puszki po piwie kolekcjonowano). Łączył trzy elementy: realną wartość kaucji, łatwo dostępne punkty zwrotu i powszechny społeczny nawyk. Działał na prostej zasadzie: szkoda wyrzucić coś, co ma realną wartość w pieniądzu.
W czasach PRL butelki po napojach nie były drobniakiem; przynajmniej dla dzieci i zawodowców z dziedziny napojów wyskokowych. Na dodatek w gospodarce niedoboru szkło było surowcem strategicznym. Fabryki nie nadążały z produkcją nowych opakowań a producenci bardzo potrzebowali butelek.
Punkty skupu znajdowały się praktycznie w każdym sklepie spożywczy. Puste butelki przyjmowana w miastach i na wsi. Oddawanie opakowań szklanych było oczywistością, wpisaną w codzienny rytuał zakupów.
Butelki były skupowane jeszcze w latach 90 XX w.
Dla wielu dzieci i młodzieży zbieranie butelek stało się sposobem na drobny zarobek. Dzieci zbierały butelki w domu, po szkole czy w wakacje. Bardziej zaawansowani zbieracze przeszukiwali parki, skwery czy okolice sklepów, żeby zebrać kilka butelek i wymienić je w punkcie skupu na gotówkę.
Było to proste, legalne i… akceptowane społecznie zajęcie. W efekcie butelki rzadko trafiały na śmietnik.
Nutka butelczanej nostalgii
W PRL system kaucyjny obejmował szklane, standaryzowane opakowania wielokrotnego użytku. Łatwo można je było umyć i ponownie napełniać w zakładach produkcyjnych.
W PRL-u przyjmowano zwrotnie wiele rodzajów butelek:
- po piwie – brązowe i zielone, z grubego szkła
- po oranżadzie i innych napojach gazowanych – zwykle przezroczyste lub lekko zielonkawe
- po wodzie mineralnej
- po mleku – litrowe, przezroczyste, z szeroką szyjką, zamykane kapslem lub folią aluminiową
- po winach owocowych i miodach pitnych
- po wódce i innych alkoholach mocnych.
(mob, PAP)
Czytaj więcej:
Dokarmiali młodego niedźwiedzia. Leśnicy: „Skrajna głupota” i realne ryzyko [WIDEO]
Czytasz Rzeszów News? Twoje wsparcie pozwoli nam działać sprawniej.
