Wakacje dobiegły końca – czas zasiąść do szkolnych ławek. Na Podkarpaciu rok szkolny 2025/2026 rozpocznie 288 132 uczniów z nową odsłoną podstawy programowej – kontrowersyjnej w zakresie edukacji zdrowotnej, która zastąpi wychowanie do życia w rodzinie. Jednocześnie z mapy oświatowej regionu znikną 24 placówki oświatowe.
Przed dziećmi i młodzieżą kolejny rok nauki, tym razem z prawdziwymi rewolucjami programowymi. Do szkół podstawowych pójdzie 184 095 uczniów, a do ponadpodstawowych 103 332. W samym Rzeszowie do ławek zasiądzie 43 838 uczniów – to oznacza pełne klasy i korytarze w całym województwie po dwumiesięcznej przerwie.
Nie wszystkie otworzą swoje drzwi
Region stracił 24 szkoły i przedszkola – od techników po punkty przedszkolne w małych miejscowościach.
Na liście znalazły się Technikum w Zespole Szkół w Sieniawie, Liceum Ogólnokształcące w tym samym zespole oraz Technikum nr 1 w Oleszycach. Zamknięto także kilkanaście szkół podstawowych – w Lutczy, Gwoźnicy Dolnej, Myczkowcach, Zawozie, Korzenicy, Desznicy, Wylewie, Domatkowie, Wólce Hyżnieńskiej i Hermanowicach.
Podobny los spotkał Szkołę Policealną nr 5 w CKU nr 1 w Przemyślu oraz punkty przedszkolne w Lutowiskach, Niebieszczanach, Srogowie Górnym, Pisarowcach, Widaczu, Wrocance i Zalesiu. Lista obejmuje też Szkołę Filialną w Załużu, Zespół Wychowania Przedszkolnego w Czerteżu i Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Lutowiskach.
Miejskie i wojewódzkie inauguracje
Pierwszego września władze przygotowały dwie uroczyste inauguracje na Podkarpaciu.
Miejskie święto edukacji odbędzie się w Rzeszowie, w Zespole Szkolno-Przedszkolnym nr 3 przy ul. Skrajnej 1.
O godz. 8:00 dzień rozpocznie się mszą w Diecezjalnym Sanktuarium św. Józefa, następnie o 9:30 ruszy oficjalna uroczystość. Na 10:15 zaplanowano część artystyczną i pokaz sportowy – będzie na co popatrzeć. Po zakończeniu części oficjalnej, około 10:30, goście będą mogli zobaczyć nową część szkoły.
Wojewódzką inaugurację zajęć edukacyjno-wychowawczych przygotowała Podkarpacka Kurator Oświaty Dorota Nowak-Maluchnik. Odbędzie się ona w Gorzycach (powiat tarnobrzeski), w Zespole Szkół im. por. Józefa Sarny przy ul. Żwirki i Wigury 2. Tam również dzień zacznie się mszą o 8:30 w kościele pw. św. Franciszka Salezego i św. Andrzeja Boboli, a oficjalne uroczystości ruszą o 10:00.
Nowe przedmioty w planach lekcji
Nowy rok szkolny przynosi rewolucję programową. Uczniowie poznają dwa zupełnie nowe przedmioty, a część dotychczasowych zniknie z planów lekcji.
Historię i teraźniejszość zastąpi edukacja obywatelska, która ma przygotować młodych ludzi do świadomego i odpowiedzialnego zaangażowania w życiu społecznym. Przedmiot pojawi się w szkołach ponadpodstawowych – na start w klasach II liceów ogólnokształcących, techników i branżowych szkół I stopnia. W kolejnych latach obejmie następne roczniki i będzie nauczany w klasach II i III liceum, klasach II–IV technikum oraz w klasach II i III branżowej szkoły I stopnia.
Wychowanie do życia w rodzinie znika – pojawia się edukacja zdrowotna. Ten przedmiot łączy wiedzę medyczną, społeczną, humanistyczną i przyrodniczą, odnosząc się do zdrowia w wymiarze fizycznym, psychicznym, seksualnym, społecznym i środowiskowym na wszystkich etapach życia. Będzie nauczany w szkołach podstawowych w klasach IV–VIII oraz w szkołach ponadpodstawowych.
Rodzice mają jednak wybór – w pierwszym roku przedmiot jest nieobowiązkowy, a z zajęć mogą zrezygnować do 25 września. Decyzja zapadła podczas kampanii prezydenckiej po protestach części społeczeństwa i Kościoła. Minister edukacji Barbara Nowacka tłumaczyła, że „widząc napięcia”, musi ochronić szkołę przed „awanturą polityczną”.
Mniej religii, sporny wyrok TK
Kolejna zmiana dotyczy lekcji religii lub etyki – od września to tylko jedna godzina tygodniowo, tuż przed zajęciami obowiązkowymi lub zaraz po nich.
Rozporządzenie w kwietniu zaskarżyła do Trybunału Konstytucyjnego I Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska. W uzasadnieniu wskazała na pominięcie stanowisk Kościołów i związków wyznaniowych oraz naruszenie konstytucyjnego prawa rodziców do określania wychowania moralnego i religijnego dzieci. Trzeciego lipca TK orzekł, że rozporządzenie jest niezgodne z konstytucją.
Resort edukacji odpowiedział, że „to minister odpowiedzialny za oświatę kształtuje prawo oświatowe w Polsce”. Ministerstwo podkreśliło, że rozporządzenia wydawane przez ministra ds. oświaty są publikowane w Dzienniku Ustaw i to one stanowią obowiązujące prawo.
Nowa podstawa WF z obowiązkowymi testami
Wychowanie fizyczne zyskuje na znaczeniu. Ministerstwo wprowadziło nową podstawę programową z naciskiem na rozwój umiejętności ruchowych, tak by dzieci i młodzież podejmowały różne formy aktywności fizycznej przez całe życie. Wiele ćwiczeń ma się odbywać na świeżym powietrzu.
W każdej klasie nauczyciele przeprowadzą obowiązkowe testy sprawnościowe między lutym a kwietniem. Obejmują one: bieg wahadłowy 10×5 m, 20-metrowy wytrzymałościowy bieg wahadłowy, podpór w leżeniu przodem na przedramionach (tzw. deska) i skok w dal z miejsca.
W klasach VII–VIII szkoły podstawowej podstawa programowa wprowadza fakultatywny dział umożliwiający zapoznanie się z ćwiczeniami stosowanymi podczas rekrutacji do służb mundurowych i innych zawodów wymagających wysokiej sprawności fizycznej. W szkołach ponadpodstawowych dział ten będzie obowiązkowy dla wszystkich uczniów.
Nowy zawód i matura z ukraińskiego
Od września możliwa będzie nauka nowego zawodu, tj. technik gospodarki nieruchomościami. Wpisano go do klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego. Nauczanie będzie realizowane w technikum oraz na kwalifikacyjnym kursie zawodowym i kursie umiejętności zawodowych.
Wiosną 2026 r. na maturze po raz pierwszy przeprowadzony zostanie egzamin pisemny z języka ukraińskiego jako języka obcego dla wszystkich maturzystów. Do tej pory egzamin z ukraińskiego był tylko dla maturzystów ze szkół i oddziałów dla mniejszości narodowej ukraińskiej.
Koniec z „czarnkowymi” godzinami
Ministerstwo zlikwidowało „godziny czarnkowe”, czyli obowiązkową dostępność nauczycieli w szkole poza lekcjami. To koniec z jedną godziną tygodniowo spędzaną na konsultacjach z uczniami i rodzicami. Rozwiązanie obowiązywało od września 2022 r. i zawdzięczało nazwę ówczesnemu ministrowi edukacji Przemysławowi Czarnkowi.
Skrócono okres zatrudnienia nauczyciela mającego wymagane kwalifikacje, ale niemającego stopnia awansu zawodowego na podstawie umowy o pracę na czas określony – z dwóch lat szkolnych do jednego roku szkolnego.
Uszczegółowiono przepisy dotyczące warunków obliczania wynagrodzenia nauczycieli za godziny ponadwymiarowe i godziny zastępstw doraźnych. Określono przypadki, w których nauczyciel zachowuje albo traci prawo do wynagrodzenia za przydzielone, ale niezrealizowane godziny ponadwymiarowe.
Nauczyciele, którym do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, będą mogli skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową. Przywrócono możliwość powierzenia stanowiska dyrektora szkoły na kolejny okres bez konieczności przeprowadzenia konkursu.
Zmiany dla szkół niepublicznych i koniec ulg dla uchodźców
Od września 2022 r. do sierpnia 2027 r. w niepublicznych szkołach będzie można powierzać zadania dotyczące pomocy psychologiczno-pedagogicznej nauczycielom specjalistom w wymiarze nie wyższym niż 9 godzin tygodniowo (zamiast dotychczasowych 4) na podstawie umowy-zlecenia lub B2B.
Z dniem 31 sierpnia 2025 r. wygasną przepisy łagodzące ograniczenia dotyczące zatrudnienia nauczycieli korzystających z nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych. W 2022 r., w związku z agresją Rosji na Ukrainę, wprowadzono możliwość zatrudnienia nauczyciela pobierającego świadczenie kompensacyjne bez utraty tego świadczenia. Od września te przepisy nie będą obowiązywać.
Nowy terminarz ferii zimowych
Zmienia się kalendarz ferii zimowych. Zamiast czterech będą trzy terminy. Ministerstwo dokonało nowego podziału województw na grupy – nie będzie już osobnego terminu dla województw podlaskiego i warmińsko-mazurskiego.
Od 19 stycznia do 1 lutego ferie będą mieli uczniowie z województw: mazowieckiego, pomorskiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego.
Od 2 do 15 lutego – z województw: dolnośląskiego, kujawsko-pomorskiego, łódzkiego, zachodniopomorskiego, małopolskiego i opolskiego.
Województwo podkarpackie wraz z lubelskim, wielkopolskim, lubuskim i śląskim będzie odpoczywać od nauki między 16 lutego a 1 marca.
(rem)
Czytaj więcej:
Rzeszów liderem w liczbie czytelników bibliotek. Kultura na Podkarpaciu kwitnie
Czytasz Rzeszów News? Twoje wsparcie pozwoli nam działać sprawniej.
