Dzięki współpracy Politechniki Rzeszowskiej oraz Polskiej Agencji Kosmicznej, otworzono obserwatorium astronomiczne przeznaczone m.in. do prowadzenia obserwacji przestrzeni kosmicznej i sztucznych satelitów krążących na orbicie wokół Ziemi.
Centrum Obserwacyjne Polskiej Agencji Kosmicznej (POLSA) otworzono na terenie Akademickiego Ośrodka Szybowcowego Politechniki Rzeszowskiej w Bezmiechowej. Powstało na mocy zawartego w 2022 r., a jego budowa została sfinansowana przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii.
Na rzecz bezpieczeństwa przestrzeni kosmicznej
Obserwatorium astronomiczne będzie służyć do prowadzenia obserwacji przestrzeni kosmicznej, sztucznych satelitów krążących na orbicie wokół Ziemi, a także wsparcia procesów dydaktycznych i szkoleniowych. Ośrodek będzie pełnił też zadania operacyjne oraz służył do testów instrumentów do obserwacji przestrzeni kosmicznej, a także do szkolenia studentów uczelni z zakresu bezpieczeństwa kosmicznego.
Jak podkreślali uczestniczący w otwarciu eksperci – Centrum Obserwacyjne w Bezmiechowej to kolejny krok w rozwoju polskiego sektora kosmicznego i umacnianiu roli Polskiej Agencji Kosmicznej w międzynarodowych działaniach na rzecz bezpieczeństwa w przestrzeni kosmicznej.
Politechnika wiodącą uczelnią
Prezes POLSA prof. Grzegorz Wrochna mówił, że dzięki współpracy z Politechniką Rzeszowską i wsparciu Ministerstwa Rozwoju i Technologii otworzono unikatowe miejsce, które umożliwi prowadzenie obserwacji i testów, a dodatkowo stanie się ośrodkiem szkoleniowym dla przyszłych kosmicznych kadr.
Wybór Bezmiechowej na siedzibę obserwatorium nie był przypadkowy, Politechnika Rzeszowska jest bowiem jedną z wiodących uczelni w kraju pod względem realizowanych badań i kształcenia w zakresie lotnictwa i kosmonautyki.
By kształtować inżynierów
Na Politechnice prowadzone są zaawansowane badania zarówno w obszarze technologii kosmicznych, jak i technik satelitarnych.
– Centrum Obserwacyjne Polskiej Agencji Kosmicznej w Bezmiechowej z pewnością przyczyni się do dalszego ich rozwoju, a także do kształcenia kadr dla sektora kosmicznego w Polsce w szczególności w dziedzinie bezpieczeństwa kosmicznego – podkreślał prof. dr hab. inż. Piotr Koszelnik, rektor Politechniki Rzeszowskiej.
Rektor przypominał, że uczelnia wspiera lokalne inicjatywy, takie jak regionalne konsorcjum ESA BIC i projekt SATSDIFACTION, oraz inicjatywy studenckie, np. kół naukowych, które kształtują przyszłych inżynierów kosmicznych.
– Bezmiechowa już jest znanym ośrodkiem szybowcowym w całym kraju, a współpraca z Polską Agencją Kosmiczną spowoduje jeszcze większe nim zainteresowanie – dodawał rektor.
Szczegóły techniczne
Na obserwatorium składają się cztery odrębne stanowiska obserwacyjne pod teleskopy robotyczne. I etap budowy realizowany w latach 2023-2024, obejmuje montaż czterech urządzeń optycznych, w tym dwóch stacji sytemu do triangulacji optycznej Optical Fence oraz szeroko- i wąskokątnej stacji optycznej wchodzących w skład Zautomatyzowanego Systemu Optycznej Obserwacji i Śledzenia Obiektów w Przestrzeni Kosmicznej ASOPEK (SSA_PL).
System Optical Fence (firmy Cillium Engineering Sp. z. o o.) służy m.in. do wyznaczania pozycji satelitów na orbitach. W ramach projektu uzyskano zdolność do obserwacji satelitów na orbitach LEO/HLEO, w tym do jednoczesnej obserwacji wielu obiektów wcześniej niekatalogowanych.
Dane uzyskiwane są na podstawie jednoczesnej obserwacji z kilku lokalizacji. Zautomatyzowany System Optycznej obserwacji i Śledzenia obiektów w Przestrzeni Kosmicznej ASOPEK (SSA_PL) to unikatowy system obserwacyjny do wykrywania kosmicznych śmieci i niezarejestrowanych satelitów poruszających się na niskich orbitach okołoziemskich, opracowany przez Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych we współpracy z Wojskową Akademią Techniczną oraz firmą Creotech Instruments SA.
Kolejne etapy rozbudowy obserwatorium będą obejmowały pozyskanie i montaż instrumentów optycznych do różnych zastosowań oraz osłony w postaci planowanej kopuły typu clamshell, pozwalającej na posadowienie w niej nawet kilku niezależnych instrumentów optycznych.
Centrum jest jednym z obserwatoriów POLSA rozmieszczonych na całym świecie i realizujących zadania w ramach międzynarodowego Partnerstwa SST (ang. Space Surveillance and Tracking) na potrzeby budowy krajowej oraz globalnej świadomości sytuacyjnej w przestrzeni kosmicznej (ang. Space Situational Awareness). Partnerstwo SST zrzesza obecnie 15 krajów europejskich.
(oprac. Red)
Czytaj więcej:
Łazik studentów z Rzeszowa. Cztery razy na Marsie i Księżycu [FILMY]
