Rozpoczynają się obchody Roku Ignacego Łukasiewicza. W programie kilkaset inicjatyw upamiętniających pioniera przemysłu naftowego.
Zdjęcia: Sebastian Stankiewicz / Rzeszów News
Ignacy Łukasiewicz został patronem 2022 roku nie bez powodu. W tym roku przypada 200. rocznica jego urodzin, i mija 140 lat od jego śmierci. Był wynalazcą, pionierem przemysłu naftowego, filantropem, i choć przyśpieszył rozwój cywilizacyjny, nie wszyscy o nim słyszeli.
– Jego miejsce w historii gospodarki i różnych dziedzin nauki nie jest do końca znane. W Polsce i na świecie mamy obowiązek jego dzieło promować – mówił we wtorek Władysław Ortyl, marszałek Podkarpacia, prezentując część inicjatyw przygotowanych w ramach obchodów Roku Łukasiewicza.
Samorząd województwa już kilka miesięcy temu powołał komitet organizacyjny. Należy do niego Politechnika Rzeszowska, miasto Rzeszów, Krosno, Jasło, Jedlicze, Gorlice, Chorkówka, gmina Padew Narodowa i województwo małopolskie. Wszędzie tam można znaleźć ślady Łukasiewicza.
Łukasiewicz leci do Dubaju
Na początek, i to już pod koniec tygodnia, Podkarpacie będzie promować Łukasiewicza podczas światowej wystawy Expo w Dubaju. – Chcemy tam pokazać, że pierwsza kopalnia ropy naftowej na świecie powstała właśnie u nas, na Podkarpaciu. Dopiero później w Rumuni i Pensylwanii. Teksas najpierw był tutaj – podkreślał marszałek Ortyl.
Podkarpacie chce też udowodnić, że innowacyjność rozpoczęła się już za czasów, i z udziałem Łukasiewicza. Chociaż żył 200 lat temu, był człowiekiem XXI wieku. – Żył w epoce poszukiwania nowych źródeł energii. My także żyjemy w świecie, w którym niezbędne jest poszukiwanie nowych źródeł energii i wprowadzanie innowacji, które ułatwią nam życie – mówił prof. Piotr Koszelnik, rektor PRz.
Od lampy naftowej do technologii wodorowej
Do Dubaju poleci dwóch profesorów PRz, którzy przygotowali prezentacje dotyczące zastosowania wodoru jako paliwa do napędu statków powietrznych.
– Łukasiewicz tworzył innowacyjne rozwiązania energetyczne na miarę swoich czasów. Chcemy to powiązać z tym co dzisiaj robimy na Politechnice, i co jest odpowiedzią na istotne globalne wyzwania – powiedział prof. Koszelnik.
Ignacy Łukasiewicz jest patronem PRz od 50 lat. – I trudno o lepszego. Politechnika kształci inżynierów dla wszystkich gałęzi gospodarki nie tylko Podkarpacia, ale Polski i świata – podkreślał rektor uczelni. I zapowiedział, że w ramach obchodów powstanie mural poświęcony Łukasiewiczowi, ławka Łukasiewicza, a uczelniany chór wystawi musical.
Samorząd województwa planował obchody Roku Łukasiewicza także na Ukrainie, a dokładnie we Lwowie i Borysławiu. Plany pokrzyżowała rosyjska inwazja na ten kraj. Uroczysta inauguracja obchodów Roku Łukasiewicza na Podkarpaciu ma się odbyć 19 marca w podmieleckich Gawłuszowicach, gdzie Łukasiewicz został ochrzczony.
Łukasiewiczowy pieniądz
We wtorek Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu nową monetę kolekcjonerską „200. rocznica urodzin Ignacego Łukasiewicza”. – To mały pomnik poświęcony Łukasiewiczowi – mówił podczas prezentacji Jerzy Guniewski, dyrektor oddziału okręgowego NBP w Rzeszowie, który był inicjatorem emisji monety.
Na rewersie znajduje się wizerunek Ignacego Łukasiewicza, domniemany prototyp lampy naftowej oraz widok na założoną przez Łukasiewicza najstarszą na świecie kopalnię ropy naftowej w Bóbrce.
Moneta o nominale 10 zł wykonana jest ze srebra, zostanie wyemitowana w nakładzie do 10 tys. sztuk, i będzie można ją kupić w oddziałach okręgowych NBP za 290 zł.
Do końca roku, w sali operacyjnej rzeszowskiego oddziału NBP, można oglądać wystawę poświęconą Łukasiewiczowi.
Łukasiewicz w Rzeszowie
W samym Rzeszowie odbędzie się ponad 40 różnych wydarzeń. Do ich organizacji zaangażowano wszystkie miejskie instytucje kultury: Rzeszowski Dom Kultury, Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną, Muzeum Dobranocek, Biuro Wystaw Artystycznych, Galerię Fotografii Miasta Rzeszowa, Rzeszowskie Piwnice i Teatr Maska.
W obchody włączy się także I LO przy ulicy 3 Maja, którego absolwentem był Ignacy Łukasiewicz. Do ówczesnego gimnazjum Łukasiewicz chodził w latach 1832-1836. Liceum już świętuje, w holu szkolnym od początku tego roku można oglądać 12 obrazów związanych z życiem Ignacego Łukasiewicza. Wystawa wkrótce ma być interaktywna.
Ignacy Łukasiewicz, przypomnijmy, w Rzeszowie mieszkał od 1830 do 1847 roku, z krótką przerwą, kiedy od 1836 do 1841 roku pracował w aptece w Łańcucie. W Rzeszowie Łukasiewicz mieszkał w kamienicy vis-à-vis I LO. Między gimnazjum a plebanią kościoła farnego, pracował w jedynej wtedy w mieście aptece.
– Był wyjątkowym obywatelem Rzeszowa – mówi Krystyna Stachowska, wiceprezydent Rzeszowa. – Imię Ignacego Łukasiewicza będziemy odmieniać w tym roku przez wiele przypadków – zapowiada Katarzyna Pawlak, dyrektor miejskiego Wydziału Kultury.
Gra miejska z nagrodami
Już w sobotę (12 marca) w filii WiMBP przy ulicy Ofiar Katynia odbędą się warsztaty dla dzieci. Najmłodsi będą malować piaskiem, farbami, będą też ćwiczenia z wykorzystaniem cienia i światła. Inne warsztaty zaplanowano raz w miesiącu. WiMBP planuje pokazy i prezentacje, m.in. Podkarpackiego Szlaku Naftowego – od Gorlic aż po Lwów.
30 września WiMBP zorganizuje grę miejską dla 5-6 osobowych drużyn. Biblioteka w tej chwili opracowuje scenariusz gry, który będzie oparty o biografię Ignacego Łukasiewicza. W trakcie gry uczestnicy przeniosą się do XIX wieku, w centrum miasta będzie można spotkać spacerujących mieszczan. Wcześniej, bo 17 września, na Zalesiu zaplanowano piknik.
Spektakl improwizowany
Z kolei w filiach Rzeszowskiego Domu Kultury będą działały warsztatownie dla dzieci i młodzieży. – Postaramy się odkryć Ignacego Łukasiewicza na nowo. Zwłaszcza najmłodszym chcemy pokazać, że był on też filantropem, przedsiębiorcą, aptekarzem, przybliżymy również postać żony Łukasiewicza – zapowiada Marzena Styga-Durak, dyrektor RDK.
Na wiosnę Rzeszowski Dom Kultury planuje też ogłosić konkurs plastyczny dla przedszkoli i szkół podstawowych o życiu Ignacego Łukasiewicza. RDK kusi niezwykłymi nagrodami.
Teatr Maska zaś planuje spektakl improwizowany „Maska Impro”. Aktorzy Maski przygotowują się z biografii Łukasiewicza, z jego życia mają wyłapać ciekawostki, scenariusz spektaklu współtworzyć będą mieszkańcy, w trakcie sztuki będą mogli zadawać pytania. – To one zdecydują, jak potoczy się spektakl – mówi Monika Szela, dyrektor Maski.
Maska zorganizuje także w I LO pokaz filmu „Łukasiewicz – nafciarz romantyk” z główną rolą Mariusza Bonaszewskiego. W filmie wystąpili także rzeszowscy aktorzy. Maska zorganizuje również warsztaty teatralne dla uczniów podstawówek (klas 7-8) i licealistów. Po przygotowaniu trzech etiud w różnych miejscach Rzeszowa, powstanie flash mob.
Warsztaty i konkursy
Muzeum Dobranocek ogłosi konkurs poświęcony nie tylko Ignacemu Łukasiewiczowi, ale też jego rodzinie i współpracownikom. Inspiracje na stronie muzeum. Spośród uczestników konkursu zostaną wyłonieni uczestnicy warsztatu, na którym powstanie film w technice animacji komputerowej: „Pomysłowy Ignacy – historia pewnego wynalazku”.
Premierę filmu i wystawę prac konkursowych zaplanowano na 31 lipca w 169. rocznicę zapalenia pierwszej lampy naftowej. Z kolei Galeria Fotografii Miasta Rzeszowa opracuje 20 fotografii związanych z życiem Łukasiewicza, głównie ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego. Wystawa zdjęć będzie uzupełniona o krótkie teksty.
– Na przełomie marca i kwietnia będzie też można bezpłatnie odbierać kolekcjonerskie odbitki przedstawiające najważniejsze miejsca w Rzeszowie związane z Ignacym Łukasiewiczem. Odbitek będzie 200 – zapowiada Piotr Piech, dyrektor GFMRz.
Z kolei Biuro Wystaw Artystycznych Rok Łukasiewicza połączy z obchodami 60. urodzin swojej placówki. W planach są warsztaty artystyczne dla dzieci i młodzieży, których głównym tematem będą światło. BWA przewiduje też wykłady, a 24 września zorganizuje mapping autorstwa Bartosza Nalepy, połączony z koncertem elektronicznej muzyki.
Zwiedzanie specjalną ścieżką
W Roku Łukasiewicza atrakcji nie zabraknie także w zmodernizowanych i naszpikowanych elektroniką Rzeszowskich Piwnicach. 23 marca i 5 kwietnia zwiedzanie podziemi specjalną ścieżką, będzie ona oświetlana jedynie lampami naftowymi. 27 marca zaś w piwnicach odbędą się warsztaty chemiczne dla dzieci i młodzieży.
Swój konkurs zorganizuje też I LO. Licealiści już drukują lampy w 3D. Z kolei nauczyciele przygotowują scenariusz lekcji o Ignacym Łukasiewiczu dla szkół podstawowych. W czerwcu na dziedzińcu I LO, przy lampach naftowych, odbędzie się się debata. Jej uczestnicy będą rozważać, czy Łukasiewicz to bardziej romantyk, czy pozytywista.
– Zamierzamy też ufundować tabliczkę okolicznościową, umieścimy ją na pamiątkowym głazie na dziedzińcu – mówi Piotr Wanat, dyrektor I LO w Rzeszowie.
Nagrobek ojca do renowacji
Swój wkład w Rok Łukasiewicza chce mieć także Zarząd Zieleni Miejskiej. Odnowi nagrobek ojca Ignacego Łukasiewicza – Józefa, który jest pochowany na Starym Cmentarzu przy ul. Targowej. – Odnowimy tablicę inskrypcyjną, krzyż, ogrodzenie żeliwne, obramowanie z piaskowca będzie miało jeden kolor – mówi dyrektor Aleksandra Wąsowicz-Duch.
Pełny program rzeszowskich inicjatyw znajdziecie TUTAJ, a w całym województwie – TUTAJ.
Obchody Roku Ignacego Łukasiewicza zakończą się w grudniu. Wtedy zostanie otwarte Podkarpackie Centrum Nauki w Jasionce, którego patronem jest Ignacy Łukasiewicz.
(la, ram)
redakcja@rzeszow-news.pl
