– Gruźlica to wciąż poważne zagrożenie zdrowotne – każdego roku diagnozuje się miliony przypadków. Przenosi się drogą kropelkową i najczęściej atakuje płuca, ale można ją wyleczyć przy wczesnym wykryciu – przypomina Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Rzeszowie.
Światowy Dzień Gruźlicy to czas, w którym podnosi się świadomości na temat tej nieco zapomnianej, aczkolwiek wciąż bardzo groźnej choroby.
Światowy Dzień Gruźlicy
Światowy Dzień Gruźlicy obchodzony jest 24 marca dla upamiętnienia dnia, w którym niemiecki mikrobiolog Robert Koch wyizolował prątek gruźlicy. To wydarzenie miało miejsce w 1882 roku.
100 lat później ustanowiony został dzień, w którym przypomina się chorobę, która rocznie pozbawia życia ponad milion osób. Przedsięwzięcie zainicjowała Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) 24 marca 1982 r. Jego celem jest podnoszenie świadomości oraz poszerzenie wiedzy na temat gruźlicy.
Gruźlica na świecie
Gruźlica należy do najczęstszych chorób zakaźnych na świecie i stanowi globalne zagrożenie dla zdrowia publicznego. Gruźlica występuje we wszystkich krajach i grupach wiekowych.
To choroba zakaźna wywołana przez prątki. Jej najczęściej spotykaną odmianą jest gruźlica płuc, co nie zmienia faktu, iż może się ona także znajdować w różnych narządach. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 2024 roku na tę chorobę zapadło ok. 10,8 mln osób.
Chociaż w przeszłości choroba ta dotyczyła głównie osób, które nie dbają o higienę osobistą, a także ludzi młodych, aktualnie kojarzy się raczej z osobami dojrzałymi.
Sytuacja w kraju i na Podkarpaciu
– Polska należy do krajów o średniej zapadalności na gruźlicę. Chorują głównie dorośli, a liczba zachorowań u dzieci – m.in. dzięki prowadzonym od lat skutecznym szczepieniom – jest znacznie mniejsza – informuje Główny Inspektorat Sanitarny.
Jak wynika z badań Głównego Urzędu Statystycznego, zarówno w Polsce, jak i w naszym województwie, z roku na rok liczba zachorowań rośnie. W skali całego kraju w 2021 roku liczba chorych wyniosła 3553, natomiast rok później przypadków było już 4148. W 2023 roku odnotowano znacznie mniejszy wzrost, odnotowano bowiem 4265 chorych.
Na Podkarpaciu liczba zachorowań jest o wiele mniejsza, aczkolwiek te liczby wciąż podpowiadają, że warto się regularnie badać. W 2021 roku odnotowano 182 chorych, a rok później liczba powiększyła się o 14 osób. Najnowsze statystyki z 2023 roku wskazują, że liczba chorych na gruźlicę wyniosła 201 osób.
Co ciekawe, z badań GUS można dowiedzieć się, że choroba najczęściej dotyczy osób starszych, w szczególności mężczyzn.
Jak działa choroba?
Do zakażenia dochodzi najczęściej przy kontakcie z osobami chorymi na gruźlicę (w fazie prątkowania). Innym źródłem zakażenia są chore zwierzęta np. krowy, które wydalają prątki m.in. z mlekiem.
– Okres wylęgania choroby jest trudny do określenia. Bakterie po wniknięciu do organizmu zostają w większości wypadków wyeliminowane, jednakże część z nich może pozostać w stanie uśpienia w organizmie zakażonej osoby nie powodując objawów chorobowych – podaje Główny Inspektorat Sanitarny.
Prątki gruźlicy mogą rozprzestrzenić się po całym organizmie i rozwinąć w narządach lub tkankach szczególnie, kiedy spada nasza odporność. Może to mieć miejsce w wyniku, np. niedożywienia.
Ważna profilaktyka
Najważniejszym działaniem zapobiegającym transmisji zakażenia jest szybkie wykrywanie chorych i ich właściwe leczenie. Dlatego ważne jest, aby osoba z objawami gruźlicy zgłosiła się do lekarza.
Do najczęstszych objawów gruźlicy zalicza się:
- kaszel utrzymujący się co najmniej 3 tygodnie bez poprawy
- gorączka
- nocne poty
- osłabienie i łatwe męczenie się
- brak apetytu
- chudnięcie
- krwioplucie
- bóle klatki piersiowej
- duszność
Gruźlicę można wykryć za pomocą podstawowych badań takich jak np. RTG czy badanie bakterii, które wykonuje się z wykrztuszonej plwociny. Można także wykonać tzw. odczyn tuberkulinowy, dzięki któremu określa się reakcje alergiczną organizmu danej osoby w kontakcie z żywymi pałeczkami gruźlicy.
– Profilaktyka ratuje życie! Szczepienia, badania i świadomość to klucz do walki z gruźlicą – tak do badania się zachęca Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Rzeszowie w swoich mediach społecznościowych.
(oprac. MK)
Czytaj więcej:
Rzeszów da 650 tys. zł na pomoc osobom z niepełnosprawnościami
