Tegoroczną nagrodę Nobla w dziedzinie chemii przyznano trójce informatyków, którzy zostali wyróżnieni za stworzenie algorytmów sztucznej inteligencji modelujących strukturę białek. Efekty ich pracy codziennie wykorzystywane są przez lekarzy i diagnostów Kliniki Hematologii USK w Rzeszowie.
David Baker, John Jumper i Demis Hassabisa 9 października 2024 roku, zostali wyróżnieni Nagrodą Nobla w dziedzinie chemii, za stworzenie algorytmów sztucznej inteligencji, które modelują strukturę białek. Amerykanin Baker został doceniony za projektowanie białek z użyciem metod obliczeniowych, a Brytyjczycy Hassabis i Jumper – za przewidywanie trójwymiarowych struktur białek.
BREAKING NEWS
The Royal Swedish Academy of Sciences has decided to award the 2024 #NobelPrize in Chemistry with one half to David Baker “for computational protein design” and the other half jointly to Demis Hassabis and John M. Jumper “for protein structure prediction.” pic.twitter.com/gYrdFFcD4T— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 9, 2024
Szukają mutacji genetycznych
Szukają mutacji genetycznych
Jak się okazuje z ich pracy codziennie korzystają naukowcy z Pracowni Biologii Molekularnej działającej przy Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznymo im. Fryderyka Chopina w Rzeszowie. Pracownia od początku swojej działalności koncentruje się na diagnostyce nieprawidłowości genetycznych, które przyczyniają się do rozwoju choroby nowotworowej.
– Szukamy mutacji genetycznych, zmieniających białka w naszym organizmie, tłumaczy dr n. med. Marzena Wojtaszewska, specjalistka laboratoryjnej genetyki medycznej i koordynator Pracowni Biologii Molekularnej w USK w Rzeszowie.
– Musimy przy tym wiedzieć, czy zmienione białko zachowuje swoją prawidłową funkcję, czy też ulega „zepsuciu” i przez to modyfikuje działanie całej komórki, zamieniając ją w nowotwór – wyjaśnia.
Wcześniej działali „po omacku”
Wynalazek firmy DeepMind, której założycielami są Nobliści, pozwolił z ogromną dokładnością, za darmo i zupełnie automatycznie przewidzieć kształt każdego opisanego kiedykolwiek białka, także zmutowanego.
– Zanim pojawił się AlphaFold część naszych analiz prowadzona była „po omacku”, bo mogliśmy tylko przypuszczać, że niektóre zmiany genetyczne przyczyniają się do rozwoju choroby. Dziś algorytm potrafi to przewidzieć. Gdy znajdziemy mutację, włączamy po prostu bazę danych w przeglądarce internetowej i możemy obejrzeć trójwymiarowe wizualizacje i sprawdzić parametry statystyczne, potrzebne do interpretacji badań – wyjaśnia genetyczka.
Potencjał dokonanych odkryć jest ogromny
Opracowanie innowacyjnych narzędzi sztucznej inteligencji, uhonorowane tegoroczną nagrodą Nobla z dziedziny chemii, budzi również ogromne nadzieje na zwiększenie możliwości nowoczesnego leczenia w hematologii.
– Przewidywanie trójwymiarowej struktury białka na podstawie sekwencji aminokwasów, otwiera drogę do projektowania nowych ukierunkowanych leków, które będą skuteczniejsze w leczeniu różnych chorób hematoonkologicznych od leków obecnie stosowanych. Potencjał dokonanych odkryć jest zatem ogromny – dodaje prof. dr hab. n. med. Mirosław Markiewicz, kierownik Kliniki Hematologii USK w Rzeszowie.
Sztuczna inteligencja w medycynie działa już dziś w takich dziedzinach jak genetyka, onkologia, hematologia czy radiologia. Dlatego rozwijanie tej dziedziny wiedzy, a przede wszystkim nadzór nad działaniem maszyn jest tak ważny, aby w skuteczny sposób, a przede wszystkim bezpiecznie, leczyć pacjentów.
(oprac. red)
Czytaj więcej:
Przełom w chirurgii robotycznej. Rzeszowski urolog pierwszym trenerem w UE
