Wojewódzki Konserwator Zabytków zakończył prace konserwatorskie przy jednej z piękniejszych rzeszowskich kamienic na ul. Piłsudskiego. Obecnie zniknęły rusztowania odsłaniając odświeżoną fasadę budowli.
Remont był za drogi
Kamienica wybudowana ok. 1905 roku, znajdująca się na jednej z reprezentacyjnych ulic Rzeszowa, od lat „straszyła” swoim wyglądem (z resztą nie tylko ona, bo remontu na ul. Piłsudskiego wymagają też inne budynki).
Obiekt przez wiele lat należał do miasta, jednak oszacowany na ok. 5-6 mln złotych remont, przekraczał możliwości budżetowe stolicy Podkarpacia. Przetarg na opracowanie dokumentacji projektowej i remont zabytku ogłoszono w 2017 roku, niestety wtedy nie doszedł do skutku.
Ostatecznie miasto zdecydowało się na sprzedaż lub zamianę kamienicy na inny lokal. W 2019 roku zabytek, o powierzchni 800 m kw. przeszedł w ręce rzeszowskiego dewelopera firmy – Dewelopres. Miasto zamieniło obiekt na lokal przy ul. Architektów w Rzeszowie i do zamiany dopłaciło 4 mln złotych.
Odsłonięto fasadę
Jak informuje Podkarpacki Wojewódzki Konserwator Zabytków w Przemyślu, który sprawował pieczę nad remontem obiektu, obecnie zniknęły rusztowania odsłaniające fasadę budowli, która została poddana kompleksowym pracom konserwatorskim. Obecnie trwa jeszcze konserwacja balustrady.
– Spod wtórnych warstw została odsłonięta reklama sklepu „Wyroby chemiczne”. Oprócz bogatego detalu architektonicznego prace objęły także bramę do sieni – informuje WUOZ.
Wpływ miały remonty drogi
Na przestrzeni lat na ul. Piłsudskiego prowadzono remonty dróg i chodników, co zachwiało poziomem otaczającą zabudowę względem ulicy.
– Dokładnie widać to w przypadku bramy, kiedy do sieni wchodzimy poniżej, w dół. Z pewnością obrazują to również skromne odbojniki, które pierwotnie były powyżej ulicy – wyjaśnia konserwator.
Kamienica, ulokowana w pierzei ulicy będącej dawnym traktem wylotowym z miasta na wschód, stanowi ważny składnik zabudowy historycznego centrum. Jej bogato zdobiona elewacja jest najbardziej reprezentacyjnym fragmentem pierzei obejmującej ul. Piłsudskiego.
Magazynowano w niej owoce i warzywa
Jak czytamy na stronie konserwatora – budynek został wybudowany ok. 1905 roku jako kamienica czynszowa. Od 1932 r. właścicielką budynku była Apolonia Lisowa z domu Kot. Po drugiej wojnie światowej obiekt przeszedł na własność Skarbu Państwa.
W czasach funkcjonowania Fabryki Cukierków „Alima”, piwnice kamienicy przy ul. Piłsudskiego 5 stanowiły zaplecze magazynowe, ich wysokie i przestronne pomieszczenia, dostępne z zewnątrz, idealnie nadawały się do magazynowania warzyw i owoców na potrzeby fabryki. W późniejszym okresie posadzka piwnic została podniesiona a budynek przeznaczono na mieszkania lokatorskie. Obecnie obiekt stanowi własność Gminy – Miasto Rzeszów.
Ozdoba Śródmieścia
Kamienica usytuowana jest w centrum miasta Rzeszowa, w dzielnicy Śródmieście, przy historycznym trakcie wylotowym z miasta w kierunku wschodnim, dawnej ul. Lwowskiej. Budynek ulokowany jest w zwartej zabudowie południowej pierzei ulicy, pomiędzy zabytkowymi kamienicami pod nr 3 i 7. W sąsiedztwie znajdują się inne zabytkowe obiekty m.in. Koszary Hasklerowskie i Koszary Kraińskiego.
Wystrój architektoniczny kamienicy stanowią elementy o różnej proweniencji, w formie historyzującej, z przewagą elementów neoklasycystycznych. Budynek wyróżnia się bogatym detalem w wyposażeniu wnętrz jak również licznymi zdobieniami na fasadzie.
Zbudowana z cegły z drewnianym, pokrytym blachą dachem
Kamienica została wzniesiona na planie prostokąta, dłuższym bokiem wzdłuż ulicy, jako obiekt podpiwniczony, o trzech kondygnacjach nadziemnych i prostopadłościennej bryle, przekrytej dachem dwuspadowym o kalenicy równoległej do ulicy.
Wnętrzu nadano układ dwutraktowy z sienią przelotową. Część lokali mieszkalnych dostępna jest z galerii komunikacyjnych zlokalizowanych od strony podwórza, pion sanitarny dostawiony jest do pd.-zach. narożnika kamienicy.
Obiekt został wzniesiony z cegły pełnej. Drewniany, dwuspadowy dach kamienicy pokryty jest blachą.
Fasadę wzbogacają detale rzeźbiarskie
Elewacja północna zaprojektowana została jako 11-osiowa, symetryczna, z dwoma dwuosiowymi płytkimi ryzalitami po bokach i wejściem pośrodku. Oś zaakcentowano balkonem w kondygnacji piętra, wspartym na konsolach, z ozdobną, kutą balustradą.
Fasadę wzbogacają złożone detale rzeźbiarskie i architektoniczne, m.in.: boniowanie, pilastry, obramienia okienne z kluczami, naczółkami, lwimi głowami, konchami, kartuszami herbowymi a także gzymsy pośrednie, nadokienne i koronujący z kroksztynami. Elewację południową zaprojektowano jako 11-osiową, pozbawioną wystroju architektonicznego. Bezpośrednio przy drzwiach do sieni znajduje się obmurowane wejście do piwnic.
We wnętrzach zachowały się schody z ozdobną balustradą, częściowo także posadzki. Najbardziej reprezentacyjnym pomieszczeniem jest sień przelotowa z dekoracją stiukową na ścianach i suficie.
(oprac. red za oprac. Patryk Kornaga, OT NID Rzeszów, 07-05-2019 r.)
Czytaj więcej:
Miasto przestało utrzymywać ogrody bernardyńskie. Przez trzy lata wydano na nie 300 tys. złotych
