Choroby to dla wielu mężczyzn nadal temat wstydliwy. Dotyczy to szczególnie nowotworów. Tymczasem każdego roku na raka prostaty, płuc czy jelita grubego zapadają kolejne tysiące pacjentów. Listopad to miesiąc, w którym lekarze o tym przypominają, w szczególności mężczyznom.
Niebieski listopad
Listopad został na całym świecie uznany za miesiąc solidarności z mężczyznami, którzy zmagają się m.in. z nowotworami gruczołu krokowego i rakiem jąder. Jego celem jest zwiększanie świadomości na temat tych chorób i przypominanie o badaniach profilaktycznych, które mogą uratować zdrowie i życie.
Najczęstsze nowotwory u mężczyzn
Według statystyk, co najmniej 30 proc. mężczyzn zachoruje na raka w obrębie układu moczowo-płciowego. Szacuje się, że co piąty wykrywany u panów nowotwór to ten dotykający gruczołu krokowego (inaczej prostaty lub stercza), czyli niewielkiego narządu wielkości kasztana, położonego niżej pęcherza moczowego i otaczającego cewkę moczową.
Jego przerost powoduje pojawienie się dyskomfortu w postaci uczucia parcia na pęcherz, trudności w oddawaniu moczu i zwężenie jego strumienia. Łagodne powiększenie stercza jest jednym z najczęstszych schorzeń wieku dojrzałego u mężczyzn.
Rak potrafi się rozwijać powoli
Problem często leży w tym, że rak prostaty rozwija się powoli (od wystąpienia pierwszej przemiany nowotworowej do czasu pojawienia się guzka o objętości 1 ml może upłynąć nawet 10 lat), a do tego nie wywołuje on charakterystycznych objawów. Początkowe dolegliwości łatwo zlekceważyć lub pomylić z inną chorobą – należą do nich bowiem m.in. trudności w oddawaniu moczu, częstomocz, czy problemy z erekcją.
Rak prostaty to niestety nie jedyny typ nowotworu, na którego szczególnie narażeni są mężczyźni. Czujność należy zachować też w szczególności względem płuc i jelita grubego.
Regularne badania, i jeszcze raz regularne badania
W przypadku raka płuc ważne jest unikanie czynników ryzyka, do których zalicza się m.in. palenie tytoniu, a także regularne badania, zwłaszcza u osób powyżej 40. roku życia, które długo paliły papierosy. Podstawą diagnostyki jest w tym wypadku badanie rentgenowskie, ale większą czułością cechuje się tomografia komputerowa, która pozwala na wykrycie zmian nawet w początkowym stadium.
Jeśli natomiast chodzi o raka jelita grubego, który też rozwija się często bezobjawowo przez długi czas, niezwykle istotne jest wykonywanie badań profilaktycznych, czyli regularnej kolonoskopii po 40-tce. Pozwala ona bowiem nie tylko wykryć nowotwór, ale również usunąć ewentualne polipy, które mogłyby przekształcić się w raka.
Dlaczego profilaktyka jest ważna
Wcześnie wykryty rak prostaty pozwala na podjęcie właściwej terapii, dlatego tak ważna jest aktywna profilaktyka. Aby zmniejszyć szanse na zachorowanie wystarczy wykonać nieskomplikowane badania u specjalisty i pomiar antygenu swoistego dla prostaty – PSA. Obecnie pomiar PSA znajduje się w pakiecie badań, które nieodpłatnie i szybko można zrealizować ramach programu Profilaktyka 40 Plus.
Podstawą w walce z nowotworami jest profilaktyka i edukacja. Wszyscy powinniśmy regularnie monitorować swoje zdrowie i nie bać się badań, bo mogą one uratować życie.
– Dzięki coraz nowocześniejszym metodom diagnostyka może być szybsza i jeszcze bardziej precyzyjna, a to wszystko daje ogromne szanse na skuteczne leczenie – podkreśla Hanna Falińska z Affidea. Warto więc przełamywać swoje obawy, nie odkładać wizyt u lekarza na później i bez wstydu rozmawiać ze specjalistą o wszystkich niepokojących objawach.
Nowocześniejsza diagnostyka
Jeśli wynik wykaże podwyższony poziom PSA, wówczas pacjent kierowany jest na dalszą diagnostykę. Zwykle wykonuje się badanie rezonansu magnetycznego i jeśli są takie wskazania, przeprowadza się biopsję. Polega ona na pobraniu za pomocą cienkiej igły kilku próbek z tkanki gruczołu krokowego, które następnie poddaje się badaniu histopatologicznemu.
Medycyna stara się cały czas to badanie ulepszać. Stosunkowo niedawno wprowadzoną nowością była np. biopsja fuzyjna. Dziś lekarze mają także do dyspozycji jeszcze bardziej zaawansowaną metodę – to robotyczna biopsja prostaty wykonywana pod bezpośrednią kontrolą rezonansu magnetycznego (nazywana też biopsją in-bore).
Stanowi ona obecnie jedną z najdokładniejszych metod diagnostycznych w przypadku nowotworów stercza. Dzięki wykorzystaniu wysokiej czułości i specyficzności obrazowania MR zapewnia wyjątkową dokładność w ocenie podejrzanych obszarów w prostacie, a także minimalizuje ryzyko błędów podczas pobierania próbek.
Co dają wyniki biopsji?
Wyniki biopsji in-bore dostarczają lekarzom dokładnych informacji, zwłaszcza w przypadku drobnych zmian ogniskowych w gruczole krokowym lub u pacjentów, u których poprzednie biopsje nie potwierdziły choroby nowotworowej, a utrzymuje się wysoko podejrzany obraz w badaniu rezonansem magnetycznym i podejrzenie kliniczne.
– Przy biopsji in-bore mamy pewność, że materiał został pobrany precyzyjne z podejrzanej zmiany, a otrzymane wyniki pomagają w opracowaniu spersonalizowanego planu leczenia, który jest oparty na lokalizacji i agresywności raka – mówi Hanna Falińska, przewodnicząca sekcji radiologii układu moczowo-płciowego Polskiego Lekarskiego Towarzystwa Radiologicznego, Z-ca Dyrektora Medycznego ds. Diagnostyki Affidea.
Badanie trwa ok. 40 minut, a pacjent przez cały czas leży na stole MR na brzuchu.
Mężczyźni na Podkarpaciu
W 2023 roku, 48 poradni urologicznych na terenie Podkarpacia przyjęło prawie 68 tys. panów starszych niż 40 lat. U ponad 44,5 tysiąca z nich (czyli 66 proc.) lekarz stwierdził przerost gruczołu prostaty.
Z pewnością nie była to dla nich dobra informacja, ale zasługują na pochwałę za to, że przełamali lęk i własne obawy. Dzięki jednej wizycie mają wiedzę jaki jest stan ich zdrowia oraz mają pewność, że to „tylko” przerost, a nie zmiana nowotworowa.
Akcje promujące profilaktykę
W ramach niebieskiego listopada powstaje wiele akcji, które przypominają, że warto się badać. Należą do nich np. Męski listopad, zainicjowany przez serwis plodni.com, czy #movember organizowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
– Panowie, boicie się wizyty u lekarza i trudnych pytań? Niepotrzebnie, ale mam dla Was dobry wstęp – filmy, w których specjaliści opowiedzą o 6 różnych aspektach zdrowia mężczyzn. Nie są to krótkie reklamy, ale poważne rozmowy na poważne tematy. Zarezerwujcie sobie czas i posłuchajcie ekspertów – zachęca do udziału w projekcie Rafał Śliż, rzecznik prasowy Podkarpackiego NFZ.
Wspomniane filmy można znaleźć na kanale Akademia NFZ na platformie YouTube
Biała Sobota
Kolejną akcją promującą profilaktykę nowotworów u mężczyzn jest Biała Sobota, która odbędzie się już niedługo, 30 listopada, w godzinach od 09:00 do 13:00. W jej ramach przeprowadzone zostaną badania i konsultacje dotyczące wczesnej diagnostyki i rozpoznaniu raka gruczołu krokowego.
Konsultacje prowadzone przez lekarzy urologów będą opierać się na analizie dostarczonych przez pacjentów wyników badań i badaniu fizykalnym, a w przypadku wskazań, także zleceniu dodatkowych badań laboratoryjnych i obrazowych. Nie będą one wymagać rejestracji. Akcja będzie miała miejsce w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym im. Fryderyka Chopina w Rzeszowie, na ul. Fryderyka Szopena 2. Dodatkowe informacje można otrzymać pod numerem telefonu: 17 866 62 68.
Dodatkowo, na znak solidarności z mężczyznami chorującymi na raka gruczołu krokowego i raka jąder, w czwartek i w piątek, 28 i 29 listopada, w godzinach od 16:00 – 20:00, ściana Podkarpackiego Centrum Onkologii od ul. Stanisława Leszczyńskiego, zostanie podświetlona na niebiesko.
(MK)
