„Chcieli być wolni i wolność sobie zawdzięczać” – to tytuł wystawy, którą można oglądać w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Rzeszowie z okazji 70. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego.
Tytuł wystawy nawiązuje do słów wicepremiera państwa podziemnego Jana Stanisława Jankowskiego w 5. rocznicę wybuchu wojny na falach powstańczej radiostacji „Błyskawica”.
1 sierpnia przypada 70. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego, największej akcji zbrojnej podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. Przez 63 dni żołnierze Armii Krajowej prowadzili heroiczną i osamotnioną walkę, której celem była niepodległa Polska.
Powstanie wybuchło 1 sierpnia 1944 r. o godzinie 17:00, w ramach akcji „Burza” na rozkaz dowódcy Armii Krajowej gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego i w założeniach miało potrwać kilka dni.
Powstanie zakończyło się kapitulacją po 63. dniach walk. Poległo lub zostało zamordowanych przez Niemów 18 tys. powstańców i ok. 180 tys. cywilnych mieszkańców stolicy, a miasto zostało totalnie zniszczone.
Sugestywne fotografie
Dla uczczenia 70. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego WiMBP w Rzeszowie przygotowała wystawę ze zbiorów własnych, na którą składają się książki i artykuły z czasopism.
Wystawa przybliża dramatyczny przebieg powstania pokazując nie tylko walkę, ale także codzienne życie w powstańczej Warszawie. Dzięki realizatorom „Powstańczych Kronik Filmowych” powstały bezcenne materiały. Sugestywne fotografie eksponują ludzi wspólnie walczących z okupantem, ofiary, jakich wymagała od nich ta walka oraz obraz stolicy – miejsca, w którym, mimo tragicznych warunków starano się wieść normalne życie.
Fotoreporterzy działający w powstaniu rejestrowali każdy szczegół z życia oblężonej Warszawy – walki zbrojne, życie ludności cywilnej, ulice zniszczone przez wroga, domy, ruiny i zgliszcza.
Obraz powstańczej Warszawy przedstawia m.in. album Sylwestra Brauna „Reportaże z Powstania Warszawskiego”, zawierający fotografie ułożone w kolejności chronologicznej od wybuchu powstania do wymarszu z miasta po kapitulacji, a także album Władysława Jewsiewickiego „Powstanie Warszawskie 1944: okiem polskiej kamery” oraz Stanisława Kopfa „Dni powstania: kronika fotograficzna walczącej Warszawy”.
Zdjęcia w albumach opatrzone są podpisami informującymi, co przedstawia konkretna fotografia, gdzie i kiedy ją wykonano.
Powstańcza literatura
Ekspozycja prezentuje także przykłady literatury powstańczej: wspomnienia, pamiętniki, dzienniki, prozę, poezję, pieśni powstańcze.
Literatura traktująca o Powstaniu Warszawskim składa się w przeważającej części ze wspomnień i pamiętników uczestników. Są to, m.in.: „Życie na stos: pamiętnik z Powstania Warszawskiego 1944 r.” Leszka Jana Wójcickiego, „Myśmy tu zawsze byli…: dziennik z Powstania Warszawskiego 27 VII 1944-3 X 1944” Tadeusza Dzierżykraja-Rogalskiego.
Na uwagę zasługują też „Dzienniki z Powstania Warszawskiego”, które są zbiorem zapisków z Powstania pióra siedmiorga pisarzy, m.in.: Leopolda Buczkowskiego, Marii Dąbrowskiej, Karola Irzykowskiego, Marii Rodziewiczówny. Powstanie zostało tu pokazane poprzez pryzmat jednostkowych losów i osobistych tragedii.
Na wystawie zamieszczono także wybrane wiersze poetów walczącej Warszawy, m.in. Zbigniewa Jasińskiego „Rudy”, Edwarda Eugeniusza Chudzyńskiego, Anny Świrszczyńskiej, Stanisława Ryszarda Dobrowolskiego, Artura Międzyrzeckiego, Józefa Andrzeja Szczepańskiego „Ziutek”.
Wystawę można oglądać do 8 września przy ul. Sokoła 13 w godzinach otwarcia biblioteki. Wstęp wolny.
redakcja@rzeszow-news.pl
