Instytut Pamięci Narodowej zachęca do udziału w projekcie „Archiwum Pełne Pamięci”. Zbiera dokumenty dotyczące historii Polski XX wieku.
Projekt „Archiwum Pełne Pamięci” rozpoczął się pięć lat temu. To właśnie wtedy IPN uruchomił portal archiwumpamięci.pl, na którym publikuje dokumenty dotyczące dziejów Polski z lat 1917-1990. Zachęcał też do dzielenia się historią swojej rodziny, wydobycia z domowych zbiorów pamiątek i przekazania ich archiwistom IPN. Teraz ponawia apel.
To mogą być akta urzędowe, fotografie, listy, pamiętniki, dzienniki, filmy i nagrania audio. – Narracja historyczna wywodzona z przekazanych nam zbiorów pozwala nie tylko uzupełnić czasami białe plamy w historii, ale także odtworzyć losy wielu Polaków i ich rodzin – mówi Dariusz Iwaneczko, dyrektor Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie.
Historykom IPN zależy na oryginalnych dokumentach i pamiątkach. Gdy jednak są zbyt cenne, ponieważ mają nie tylko wartość historyczną, ale również sentymentalną, archiwiści wypożyczają je, a po skopiowaniu oddają właścicielom. W ostatnich pięciu latach do archiwum IPN w Rzeszowie trafiło 158 kolekcji prywatnych.
Ale IPN gromadzi materiały archiwalne od ponad 20 lat. Największa kolekcja jaka do tej pory trafia do rzeszowskiego oddziału Instytutu pochodzi ze zbiorów rodziny Mireckich. W 2008 roku przekazała je major Maria Mirecka-Loryś.
– Ta kolekcja liczy 367 jednostek archiwalnych. To zbiór wiedzy o historii ruchu narodowego, historii polskiej emigracji, jej działalności, ale też rodziny, przyjaciół i rodzeństwa major Mireckiej-Loryś – mówi Dariusz Byszuk, naczelnik Oddziałowego Archiwum IPN w Rzeszowie.
Major Maria Mirecka-Loryś zmarła dwa tygodnie temu, 29 maja 2022 r. w Warszawie. Miała 106 lat. Była działaczką obozu narodowego, komendantką Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Kobiet. Urodziła się w Ulanowie na Podkarpaciu.
Rzeszowskie archiwum ma w swoich zbiorach także materiały przekazane przez córkę prof. Gabriela Brzęka, zoologa i historyka nauki, żołnierza Armii Krajowej. Mogą być wykorzystane do badań nad historią AK, tajnego nauczania na Rzeszowszczyźnie i historią WiN-u.
Jest też właścicielem albumu z wycinkami prasowymi pochodzącymi z amerykańskiego dziennika „Hartford Courant”. Można w nich przeczytać o tym, co działo się w Polsce po najeździe hitlerowskich Niemiec i Związku Sowieckiego.
Bądź na bieżąco.
Obserwuj nas na Google News!
Rodzinny album przywiózł do Rzeszowa Mark James Looney, ale autorem jest jego ojciec James Joseph Looney III. Prosił o przekazanie albumu osobie lub instytucji, która mogłyby uczyć młodsze pokolenia o tragicznej historii II wojny światowej.
Z kolei córka kapitana Edwarda Czwaczki – oficera Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, przekazała album z fotografiami z czasów II wojny światowej i po jej zakończeniu.
Wszystkie dokumenty, które trafiają do IPN, stają się częścią narodowego zasobu archiwalnego. Udostępniane są do badań naukowych, filmowcom czy dziennikarzom.
Część z nich znalazła się w najnowszej publikacji „… aby każdy okruch historii został uratowany”. Książka zawiera 45 ilustrowanych artykułów, prezentujących kolekcje przekazane do projektu „Archiwum Pełne Pamięci”.
Wśród nich są teksty autorstwa pracowników rzeszowskiego IPN. Dr Robert Witalec przedstawił Franciszka Wilka, ludowca, od 1945 r. reprezentanta politycznego Stronnictwa Ludowego wobec emigracji polskiej i społeczeństwa brytyjskiego w Londynie. Franciszek Wilk urodził się w 1914 r. w Wysokiej w pow. łańcuckim.
Natomiast Igor Witowicz opisał losy Rudolfa Chorzempy, prawnika, po wojnie działacza Zrzeszenia WiN, więźnia politycznego w latach 1946–1955. Chorzempa urodził się w Rzeszowie w 1907 roku.
(la)
redakcja@rzeszow-news.pl
