Stowarzyszenie Rajsze zaprasza do udziału w Marszu Pamięci w hołdzie Żydom z rzeszowskiego getta. Marsz odbędzie się 6 lipca.
7 lipca 1942 roku wyruszył z Rzeszowa pierwszy transport ofiar do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Bełżcu, po nim zaś nastąpiły dalsze deportacje i egzekucje rzeszowskich Żydów. – Pamięć o tych tragicznych wydarzeniach jest naszą historyczną i moralną powinnością – uważa Stowarzyszenie Rajsze, organizator marszu.
Uroczystości upamiętniające likwidację rzeszowskiego getta odbędą się 6 lipca i rozpoczną się o godz. 18:00 na Placu Ofiar Getta. Tam, przy Kamieniu Pamięci, zostaną przywołane relacje świadków eksterminacji, a także zostanie oddany głos potomkom rzeszowskich Żydów. W intencji ofiar zostanie również odmówiona modlitwa.
Potem uczestnicy marszu w milczeniu przejdą ulicami: Kopernika, Grunwaldzką, Matejki, Moniuszki, Cieplińskiego i Pułaskiego do dworca PKP Staroniwa. Symbolami pamięci będą artefakty – wstążki z imionami i nazwiskami rzeszowskich Żydów, a także afisze i szyldy przedwojennych żydowskich warsztatów, sklepów i stowarzyszeń.
– Z ich pomocą z anonimowego zbioru ofiar przywołamy konkretne postaci, które dla naszych przodków były znajomymi, sąsiadami, współpracownikami, tworzącymi wraz z nimi tamten bezpowrotnie utracony Rzeszów – wyjaśnia Marta Wójcik, sekretarz Rajsze.
Po marszu, wzorem roku ubiegłego, w Synagodze Staromiejskiej przez całą noc będzie palić się światło przypominające mieszkańcom Rzeszowa o żydowskich obywatelach tego miasta. Patronat honorowym nad marszem objął Konrad Fiołek, prezydent Rzeszowa.
Masowe deportacje
7 lipca 1942 roku na XVI-wiecznym cmentarzu żydowskim na Placu Ofiar Getta naziści zgromadzili Żydów, a potem ulicami Kopernika, Grunwaldzką, plac Farny, Moniuszki, Pułaskiego wyprowadzili ich do stacji towarowej Rzeszów Staroniwa, skąd Żydów wywożono do obozu zagłady w Bełżcu.
Przed II wojnę światową w Rzeszowie mieszkało ponad 13 tysięcy Żydów (ok. 30 procent mieszkańców). Przed rozpoczęciem przez Niemców eksterminacji, przebywało ok. 23 tys. Żydów – rodowitych rzeszowian i przesiedlonych mieszkańców Łodzi, Kalisza czy Śląska.
Ponadto w getcie w Rzeszowie zamknięci zostali żydowscy mieszkańcy podrzeszowskich miasteczek, z już zlikwidowanych gett w Czudcu, Głogowie, Kolbuszowej, Leżajsku, Sędziszowie Małopolskim, Strzyżowie czy Tyczynie. W kolejnych miesiącach Niemcy sprowadzili do Rzeszowa również grupy Żydów z Krosna, Jasła i Sanoka.
Rozpoczęta 7 lipca akcja deportacyjna trwała do 13 lipca 1942 roku. Szacuje się, że w deportacjach lipcowych do obozu w Bełżcu wywieziono około 10-12 tysięcy osób, ok. 2-3 tysiące rozstrzelano w lesie pod Głogowem, a wielu innych straciło życie w samym getcie.
Kolejne najliczniejsze wywózki przeprowadzono w sierpniu i listopadzie 1942 r. Historycy szacują, że z rzeszowskiego getta do Bełżca deportowano od 15 do 22 tys. Żydów. Likwidację getta przeżyło tylko 200.
(ram)
redakcja@rzeszow-news.pl